Waarom loopbaanbegeleiding cruciaal is voor werknemers, werkgevers én onze economie.
1. Behoud van medewerkers door interne oplossingen
Een veelvoorkomend misverstand is dat loopbaanbegeleiding automatisch leidt tot een job wissel. In de praktijk ontdekken veel werknemers, samen met hun loopbaanbegeleider, manieren om hun huidige functie werkbaarder en boeiender te maken. Dit kan door kleine aanpassingen in taken, werkomstandigheden of verwachtingen, waardoor talent behouden blijft en werkgevers niet te maken krijgen met ongewenst personeelsverloop.
2. Stimuleren van levenslang leren
In een kenniseconomie waar vaardigheden en kennis voortdurend evolueren, is het essentieel dat werknemers zich blijven ontwikkelen. Loopbaanbegeleiding helpt hen om in kaart te brengen welke competenties ze kunnen versterken of uitbreiden om relevant te blijven op de arbeidsmarkt. Toegang tot loopbaancheques moedigt werknemers aan om proactief aan hun groei te werken en zich tijdig aan te passen aan veranderende marktbehoeften.
3. Verhogen van arbeidsmarktflexibiliteit
Met de toenemende globalisering en digitalisering is de arbeidsmarkt dynamischer dan ooit. Werknemers moeten flexibel kunnen inspelen op nieuwe ontwikkelingen, binnen of buiten hun huidige sector. Loopbaancheques geven hen de middelen om zich om- of bij te scholen, waardoor ze wendbaar blijven en makkelijker kunnen inspelen op economische en technologische veranderingen.
4. Verbeteren van werktevredenheid en welzijn
Wanneer werknemers de kans krijgen om hun carrière pad actief te sturen en te werken aan persoonlijke groei, verhoogt hun werktevredenheid aanzienlijk. Loopbaanbegeleiding helpt hen om te ontdekken wat hen energie geeft en hoe ze beter met stressfactoren kunnen omgaan. Dit draagt niet alleen bij aan meer werkplezier, maar ook aan een daling van burn-outgevallen en ziekteverzuim.
5. Ondersteunen van re-integratie na ziekte
Voor werknemers die na een periode van ziekte terugkeren, kan loopbaanbegeleiding een belangrijke rol spelen bij hun re-integratie. Het helpt hen om op een realistische manier te kijken naar hun mogelijkheden en om een passend pad uit te stippelen, of dat nu binnen hun huidige functie is of in een aangepaste rol. Loopbaancheques zijn hierbij een waardevol instrument om hun positie op de arbeidsmarkt te herdefiniëren en te versterken.
6. Bevorderen van gelijke kansen
Niet iedereen heeft dezelfde financiële mogelijkheden om te investeren in persoonlijke en professionele ontwikkeling. Door loopbaancheques breed toegankelijk te maken, krijgen alle werknemers – ongeacht hun achtergrond of socio-economische status – de kans om hun loopbaan verder uit te bouwen. Dit zorgt voor een eerlijkere en inclusievere arbeidsmarkt.
7. Anticiperen op maatschappelijke veranderingen
De wereld van werk verandert razendsnel onder invloed van technologische innovaties, de opkomst van de kenniseconomie en globalisering. Loopbaanbegeleiding zorgt ervoor dat werknemers niet achterblijven, maar juist proactief kunnen inspelen op deze veranderingen. Loopbaancheques geven hen de tools om tijdig hun koers te bepalen en zich optimaal voor te bereiden op de toekomst.
Ondersteunende cijfers:
- Sinds 2013 hebben meer dan 150.000 werknemers en zelfstandigen in Vlaanderen gebruikgemaakt van loopbaancheques. In 2021 alleen al maakten 17.928 mensen hiervan gebruik. (Bron: Hilde Crevits)
- Het aantal Vlamingen dat loopbaanbegeleiding volgt, is gestegen van 11.500 in 2014 naar bijna 25.000 in 2018. (Bron: VRT NWS)
- Een bevraging door VDAB toont aan dat 85,6% van de gebruikers tevreden tot zeer tevreden is over hun gevolgde loopbaanbegeleiding. (Bron: Hilde Crevits)
- Er werden in 2023 slechts 4 klachten ontvangen over de diensten. Welke sector kan dat voorleggen?
Loopbaanbegeleiding is ook een investering in onze economie
Naast de voordelen voor werknemers en werkgevers, heeft loopbaanbegeleiding ook een belangrijke economische impact. Een goed functionerende arbeidsmarkt met gemotiveerde, goed opgeleide en flexibel inzetbare werknemers versterkt de economie op verschillende manieren.
1. Verhoging van de productiviteit
Werknemers die hun talenten optimaal benutten en zich gesteund voelen in hun professionele groei, presteren beter. Loopbaanbegeleiding helpt hen om obstakels te overwinnen en efficiënter te werken, wat rechtstreeks bijdraagt aan een hogere productiviteit binnen bedrijven en uiteindelijk tot economische groei.
2. Minder ziekteverzuim en burn-out
Burn-out en langdurig ziekteverzuim kosten onze economie jaarlijks miljarden euro’s. Loopbaanbegeleiding helpt werknemers om werkstress beter te beheren en tijdig oplossingen te vinden om hun job werkbaar te houden. Minder uitval betekent minder kosten voor werkgevers en minder druk op de sociale zekerheid.
3. Betere matching tussen talent en arbeidsmarktbehoeften
Door de snelle evolutie van technologie en globalisering verandert de vraag naar bepaalde vaardigheden voortdurend. Loopbaanbegeleiding helpt werknemers om zich proactief bij- en om te scholen in sectoren waar tekorten zijn, zoals de zorg, techniek en IT. Dit zorgt voor een betere aansluiting tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt en voorkomt langdurige werkloosheid.
4. Stimuleren van innovatie en ondernemerschap
Mensen die inzicht krijgen in hun talenten en mogelijkheden, durven vaker nieuwe uitdagingen aan te gaan, zoals een carrièreswitch of zelfs ondernemerschap. Loopbaanbegeleiding kan werknemers helpen de stap te zetten naar een zelfstandige activiteit, wat innovatie en economische dynamiek bevordert.
5. Duurzame werkgelegenheid en minder sociale kosten
Hoe beter werknemers begeleid worden in hun loopbaan, hoe kleiner de kans dat ze langdurig werkloos raken. Dit betekent minder afhankelijkheid van sociale uitkeringen en een grotere bijdrage aan de economie via belastinginkomsten en consumptie.
Loopbaanbegeleiding is daarom geen kost, maar een investering met een hoog rendement – voor werknemers, werkgevers én de samenleving. Het zorgt voor een betere arbeidsmarktwerking, verhoogde productiviteit, minder ziekte-uitval en meer innovatie. Door loopbaancheques breed toegankelijk te maken, versterken we niet alleen individuen, maar ook de Belgische economie als geheel.
Kosten van Loopbaancheques voor de Overheid in 2024
Een loopbaancheque (4 uur coaching) heeft een totale waarde van €726 (inclusief 21% btw). De gebruiker betaalt zelf €45, en de overheid subsidieert de rest. Dit betekent dat de overheid €681 per cheque bijdraagt. Voor 3-uurscheques bedraagt de totale waarde inclusief btw ongeveer €544, waarvan de gebruiker €45 betaalt, en de overheid €499 per cheque subsidieert.
Op basis van de uitgegeven loopbaancheques in het afgelopen jaar:
- 21.693 cheques van 4 uur → 21.693 × €681 = €14.781.033
- 13.082 cheques van 3 uur → 13.082 × €499 = €6.528.918
- Totale kost voor de overheid (inclusief btw): €21.309.951
Omdat btw uiteindelijk terugvloeit naar de overheid, berekenen we de netto kost zonder btw:
- Overheidsbijdrage per 4-uurscheque: €555
- Overheidsbijdrage per 3-uurscheque: €405
- 21.693 cheques van 4 uur → 21.693 × €555 = €12.039.615
- 13.082 cheques van 3 uur → 13.082 × €405 = €5.298.210
- Totale netto kost voor de overheid (zonder btw): €17.337.825
Het nieuwe (tijdelijke) scenario
Kosten van 12.000 Loopbaancheques (Op Basis van de Werkelijke Verdeling)
Uit de cijfers van vorig jaar blijkt dat 62,4% van de cheques 4-uurscheques waren en 37,6% 3-uurscheques.
Indien we btw zouden meerekenen:
- 4-uurscheques (62,4%) → 7.488 cheques × €681 = €5.099.328
- 3-uurscheques (37,6%) → 4.512 cheques × €499 = €2.251.488
- Totale kost inclusief btw: €7.350.816
Zonder btw
- 4-uurscheques (62,4%) → 7.488 cheques × €555 = €4.155.240
- 3-uurscheques (37,6%) → 4.512 cheques × €405 = €1.826.460
- Totale netto kost voor 12.000 cheques: €5.981.700
De overheid heeft in het afgelopen jaar €17,34 miljoen besteed aan loopbaancheques (zonder btw). Als btw wordt meegerekend, bedraagt dit €21,31 miljoen. Voor een nieuwe reeks van 12.000 cheques per jaar, zou de overheid netto €5,98 miljoen moeten voorzien, of €7,35 miljoen indien btw wordt meegenomen. Een besparing van €11,47 miljoen.
De economische impact op de loopbaanbegeleidingssector
Loopbaanbegeleiding is niet alleen cruciaal voor de individuele werknemer en de arbeidsmarkt, maar ook voor de duizenden professionals die werkzaam zijn in deze sector. In België zijn er 252 erkende loopbaancentra en werken er om en bij 2500 loopbaan coaches, waarvan het overgrote deel als zelfstandige actief is, maar ook een aanzienlijk aantal als werknemer. Een drastische afname in de vraag naar loopbaanbegeleiding zou niet alleen individuele loopbaantrajecten bedreigen, maar ook een hele bedrijfstak onder druk zetten.
1. Investeringen in kennis en bedrijfsvoering
Loopbaancoaches hebben zwaar geïnvesteerd in hun expertise en praktijk. Velen hebben zich bijgeschoold via gespecialiseerde opleidingen, certificeringen en coaching trajecten om de best mogelijke begeleiding te bieden. Daarnaast hebben zelfstandige loopbaancoaches kosten zoals:
- Opleidingen en certificeringen
- Huur of aankoop van praktijkruimtes
- Administratieve en boekhoudkundige kosten
- Kosten voor marketing en klantwerving
- Verzekeringen
- Vervoerkosten enz…
Deze grote groep mensen is door deze investeringen dus afhankelijk van een stabiele instroom van cliënten. Als de vraag naar loopbaanbegeleiding afneemt, komen niet alleen deze coaches in financiële problemen, maar worden ook andere bedrijven die hen ondersteunen getroffen.
Impact op de sector: Werkloosheid en faillissementen bij een terugval in de sector
Als de sector onder druk komt te staan, betekent dit dat duizenden loopbaancoaches (deels) hun inkomen verliezen, waardoor sommigen ook in de werkloosheid zullen belanden. Voor zelfstandige coaches zonder vangnet zou dit kunnen betekenen dat ze hun praktijk moeten stopzetten op uitkeringen komen te vallen en zich in een andere sector moeten omscholen.
Indien de sector wordt getroffen door de daling van 35.000 naar 12.000 loopbaancheques:
- Verlies aan overheidssteun voor loopbaancheques: €11,47 miljoen
- Dit is direct een verlies aan inkomsten voor loopbaancentra en zelfstandige coaches.
Impact per loopbaancentrum en coach
- Gemiddeld omzetverlies per loopbaancentrum: €45.507 per centrum
- Gemiddeld omzetverlies per zelfstandige onderaannemer: €5.438 per coach
- De totale economische schade in de sector wordt geschat op €42,33 miljoen.
In december 2023 waren er:
- 252 erkende loopbaancentra
- 2.109 onderaannemers (zelfstandige loopbaancoaches), waarvan geschat een 80% in bijberoep
- Ongeveer 500 werknemers in dienst binnen de sector
Deze professionals hebben sterk geïnvesteerd in hun kennis, opleiding en bedrijfsvoering. Een daling in de vraag naar loopbaanbegeleiding zou niet alleen gevolgen hebben voor de werknemers die deze ondersteuning nodig hebben, maar ook voor de stabiliteit van deze sector, met mogelijke faillissementen en werkloosheid tot gevolg.
Niet alleen Economische Impact op de klanten en op de Sector maar ook op de Overheid
Door de daling van loopbaancheques van 35.000 naar 12.000 per jaar:
- Verliest de sector naar schatting €11,47 miljoen aan overheidssteun
- Het overgrote deel van de loopbaancentra riskeren een failliet
- Zelfstandige coaches verliezen gemiddeld €5.438 aan omzet
- Totale economische schade in de sector wordt geschat op € 42,33 miljoen (bij 166 faillissementen)
Ter verduidelijking: De schatting van 166 faillissementen van loopbaancentra is gebaseerd op de verhouding van de daling in loopbaancheques. Hier is de redenering achter deze schatting:
- Daling in aantal loopbaancheques
o In 2024 werden 35.000 loopbaancheques uitgegeven.
o In 2025 wordt dit mogelijk beperkt tot 12.000 loopbaancheques.
o Dit betekent een daling van 65,7% in het aantal cheques.
- Proportionele impact op loopbaancentra
o In december 2023 waren er 252 erkende loopbaancentra.
- Aangezien deze centra afhankelijk zijn van de instroom van loopbaancheques, wordt aangenomen dat een daling van 65,7% in cheques een gelijkaardige impact heeft op de overleving van deze bedrijven.
- 65,7% van 252 centra → 166 faillissementen (252 × 0,657 = 166).
Verfijning van deze schatting
De aanname van deze berekening is dat alle loopbaancentra even hard getroffen worden, wat in de praktijk kan variëren. Mogelijke nuances:
- Grote centra kunnen beter overleven door schaalvoordelen.
- Kleinere of recent gestarte centra zijn waarschijnlijk kwetsbaarder.
- Sommige centra kunnen diversifiëren door andere diensten aan te bieden, wat hun overlevingskansen verhoogt. Probleem hierbij is dat velen zich hierop niet hebben kunnen voorbereiden gezien de plotse invoering van de beslissing.
Voor de overheid geschatte kost:
- Kosten door werkloosheid van coaches & werknemers: €16,60 miljoen
- Kosten door faillissementen van loopbaancentra: €8,3 miljoen
- Totale kosten voor de overheid (werkloosheid + faillissementen): €24,90 miljoen
Tegenover een besparing: €11,47 miljoen
De beperking van loopbaancheques leidt dus niet enkel tot economische schade in de sector, maar ook tot hogere kosten voor de overheid door werkloosheidsuitkeringen en faillissementen. En dat alles terwijl er veel minder mensen kwalitatieve begeleiding zullen kunnen krijgen, wat ook weer een enorme economische impact zal hebben.
Conclusie
De overheid heeft in het afgelopen jaar €17,34 miljoen besteed aan loopbaancheques (zonder btw). Als btw wordt meegerekend, bedraagt dit €21,31 miljoen. Voor een nieuwe reeks van 12.000 cheques, zou de overheid netto €5,98 miljoen moeten voorzien, of €7,35 miljoen indien btw wordt meegenomen.
Daarnaast is de loopbaanbegeleidingssector een belangrijke werkgever, met 252 loopbaancentra, 2.109 onderaannemers (waarvan een schatting van 80% in bijberoep) en 500 werknemers. Het is essentieel om niet alleen de financiële kost van loopbaancheques te evalueren, maar ook de impact op de werkgelegenheid en de continuïteit van deze dienstverlening.
De beperking van loopbaancheques van 35.000 naar 12.000 per jaar leidt tot een geschatte totale kost voor de overheid van €24,90 miljoen door werkloosheid en faillissementen. Dit toont aan dat de mogelijke besparing van €11,47 miljoen op loopbaancheques mogelijk niet opweegt tegen de bredere economische gevolgen. Daar de kostprijsraming meer dan het dubbele is van de winst die de Overheid maakt.
Sandra Bonny
Loopbaancoach sinds 2007 en dat met hart en nieren ;-(
Hopende dat de argumenten zullen leiden tot een positieve dialoog.
